't Bolleken
Cyriel Buysse1906

Meneer Vitàl is de enige erfgenaam en aanvankelijk zéér vitale neef van een bejaard renteniertje – Nonkelken – dat ten onder gaat door jarenlang overdadig genot van de goede dingen des levens, vooral van te veel jenever en te veel van zijn jonge kamermeid Flavie. Zoals de dorpsarts het lapidair samenvat: 'L'Alcool et Flavie', die hebben Nonkelken geknakt. De titel van deze kostelijke korte roman verwijst naar de slokdarmverzwering, gevolg van drankmisbruik, die aanvoelt als een bolletje dat de keel verschroeit.
Hoewel meneer Vitàl zich zeer bewust is van de oorzaken van de ondergang van zijn oom, gaat hij na verloop van tijd toch dezelfde weg op. De ironie van het lot dus, maar in vooroorlogs Vlaanderen bestond er ook zoiets als het lot van de ironie. Niet gehinderd door enig gevoel voor zelfironie zag de katholiek-flamingantische kritiek de opdracht 'Aan mijn landgenoten' als de zoveelste provocatie van de 'onwaardige' Vlaming Cyriel Buysse, die eropuit was zijn eigen volk te belasteren en te beledigen.
Een halve eeuw later schreef Richard Minne: 'Geloof me, herlees de ironist Buysse.'